De flora en fauna op aarde staat onder grote druk door toedoen van de mens en haar hebzucht. Op elk continent en in alle oceanen heeft de natuur te maken met veranderingen die een bedreiging voor de levensstijl, gezondheid en zelfs levens van plant en dier kunnen vormen.
Voor de gezondheid en het voortbestaan van soorten is een stabiele leefomgeving met voldoende voedsel, schoon water en goede beschutting van essentieel belang. De degradatie of verwoesting van habitats en ecosystemen als gevolg van klimaatverandering, ontbossing, invasieve soorten en licht-, geluids- en chemische vervuiling heeft dan ook verschrikkelijke gevolgen voor de organismen die daarin wonen.
De mens is hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de vele bedreigingen voor andere diersoorten. Als gevolg van de roekeloze overproductie van spullen en energie in vele delen van de wereld, die dient om de honger naar nieuwe producten en meer gemakken van de westerse wereld te stillen, worden steeds meer bossen omgekapt of platgebrand en komen steeds meer schadelijke chemicaliën in het milieu terecht. Vooral de petrochemische industrie en kledingfabrikanten zijn berucht om de ernstige impact die ze hebben op de natuur.
Voor veel mensen is de eerste associatie met vervuiling het welbekende beeld van een met olie bedekte watervogel. Dat is niet verrassend als je je bedenkt dat er alleen in dit decennium al bijna 700 serieuze olie en gaslekken in pijpleiding hebben plaatsgevonden. Ook gekleurde rivieren en plasticophopingen op strand of in zee, respectievelijk het gevolg van het lozen van kleurstoffen die de fast fashion-industrie gebruiken en de grote afhankelijkheid van eenmalig gebruikt plastic en visnetten, zijn bekende beelden van menselijke vervuiling die het milieu aantasten.
Zulke beelden laten duidelijk zien dat vervuiling een serieuze bedreiging voor de aarde vormt. Toch kunnen we bij lange na niet alle effecten waarnemen, want het overgrote deel van vervuilende stoffen is niet zichtbaar voor het menselijk oog. Uit een nieuwe studie van de Canadese Queen’s Universiteit blijkt nu dat vervuiling een nog veel groter probleem is dan lange tijd is aangenomen door wetenschappers.
Vervuiling kan simpelweg als volgt beschreven worden: stoffen in een ecosysteem of habitat die van nature daar niet in voorkomen. Alle chemicaliën die de mens produceert en vervolgens uitstoot in de lucht of afvoert in water komen direct in de natuur terecht en zijn daarom vervuilende stoffen. Vaak zijn dit, zeker bij uitstoot via schoorstenen en uitlaten, minieme deeltjes die te klein zijn om met het blote oog waar te nemen.
In grote hoeveelheden zijn ook deze kleine deeltjes erg schadelijk: Mensen in gebieden met zware industrie zoals “Death Alley” in de VS of het globale zuiden ondervinden de effecten van giftige uitstoot elke dag; Roetdeeltjes die neerdalen vormen een gevaar voor planten door fotosynthese te belemmeren en versnellen bovendien het smelten van gletsjers; Microplastics en zware metalen zoals kwik vergiftigen zeedieren en hopen zich op in grotere dieren waarbij hoofdzakelijk vis op het menu staat. De afvoer van overbodige kunstmest veroorzaakt zelfs hele dode zones in de oceanen.
Uit nieuwe analyses van vervuilingsbronnen en leefgebieden van meer dan 500 inheemse soorten, uitgevoerd door Canadese milieuwetenschappers, blijkt dat meer dan de helft van alle habitats in meer of mindere mate vervuild is. Sommige soorten hadden zelfs geen enkel onvervuild leefgebied over. Ook werd ondervonden dat in eerdere analyses waar experts gebruik van maakten (bekend als het COSEWIC proces), de bedreiging die vervuiling voor soorten vormde ernstig onderschat werd.
De studie hoopt aan te hebben getoond dat de bedreiging die zware industrie vormt voor de natuur serieuzer genomen moet worden. Een eerste stap vooruit voor fabrikanten of overheden is het verbeteren van de metingen waarmee het effect van vervuiling wordt gemeten, wat deze studie succesvol heeft gedaan. Voor het behoud van de natuur kunnen we alleen maar hopen dat consumenten minder gaan verbruiken en producenten hun productie natuurvriendelijker maken.